Tác dụng của cây Xạ Can chữa viêm họng hạt là cách chữa dân gian rất hay, rất dễ mà không phải ai cũng biết tới. Vốn dĩ là một loại cây hoa cảnh được trồng chủ yếu để làm đẹp vườn nhà, nhưng nếu biết cách thì đây còn là một vị thuốc, đặc biệt chuyên dùng để chữa các bệnh về đường họng như viêm họng hạt, viêm amidan, viêm thanh quản, đau họng, ho khan, ho có đờm,…
Tác dụng dược lý của cây Xạ Can:
– Tác dụng chống nấm và virus: Chích liều cao dung dịch Xạ can, in vitro thấy có tác dụng ức chế nhiều loại nấm da. Thuốc cũng có tác dụng chống virus hô hấp (Trung Dược Học).
– Tác dụng đối với nội tiết: Dịch chiết và cồn chiết xuất Xạ Can cho uống hoặc chích đều có kết quả làm tăng tiết nước miếng. Thuốc chích có tác dụng nhanh và dài hơn (Trung Dược Học).
– Tác dụng giải nhiệt: Cho chuột đang sốt cao uống nước sắc Xạ can, thấy có tác dụng giải nhiệt (Ngô Trạch Phương, Trung Dược Dược Lý Dữ Lâm Sàng 1990, 6 (6): 28).
– Tác dụng kháng viêm (Fukuyama Y và cộng sự, Chem Pharm Bull 1991, 39 (7): 1877).
– Tác dụng khứ đờm: cho chuột nhắt uống nước sắc Xạ can, thấy hô hấp tăng, tống đờm ra mạnh hơn (Ngô Trạch Phương, Trung Dược Dược Lý Dữ Lâm Sàng 1985, (1): 153).
– Tác dụng kháng vi sinh: Nước sắc Xạ can có tác dụng ức chế Bồ đào cầu khuẩn,, Liên cầu khuẩn, khuẩn bạch hầu, khuẩn thương hàn quách Võ Phi, Trung Hoa Y Học Tạp Chí 1952, 38 (4): 315)
Tính vị của Cây Rẻ Quạt hay cây Xạ Can
Dẻ quạt có tính hàn hơi độc, vị đắng, tác động vào 2 kinh là phế và can. Do đó, xạ can có tác dụng thanh nhiệt giải độc, hóa đờm, tiêu viêm, tốt cho tiêu hóa, chữa trị được nhiều bệnh lý về họng.
Công dụng chữa bệnh của cây Xạ Can
Cây Xạ Can được cả Đông y và y học hiện đại chỉ ra rằng có tác dụng chữa trị những bệnh lý sau đây:
- Viêm họng, viêm amidan viêm phế quản mãn tính
- Ho hen, hen suyễn, ho có đờm
- Chữa trị bệnh quai bị
- Bí đại tiểu tiện
- Tắc sữa, sưng vú
- Chướng bụng, tích nước trong bụng
Các bài thuốc sử dụng cây Xạ Can
Chữa ho có đờm, bí tiểu tiện, tắc sức, sưng vú và quai bị
Sử dụng 10g cây rẻ quạt khô sắc cùng với 800ml nước. Chắt nước thuốc uống hàng ngày.
Trị viêm phế quản mãn tính
Vị thuốc: 5g rẻ quạt khô, 2g cát cánh, 2g hoàng cầm và 2g cam thảo.
Cách dùng: Cho tất cả các vị thuốc trên vào sắc lấy nước uống hàng ngày. Mỗi ngày 1 thang.
Chữa tích nước trong bụng
Dùng 20g rẻ quạt tươi rửa sạch. Sau đó, giã lấy nước uống. Áp dụng cách chữa này đến khi đi tiểu được thì thôi.
Tác dụng của cây Xạ Can trị viêm amidan
Rửa sạch 10 lá rẻ quạt tươi, thêm một chút muối, sau đó giã nhuyễn. Thêm 100ml nước đun sôi để nguội, trộn đều, lọc lấy nước. Sử dụng nước này ngậm vào buổi sáng và súc họng vào buổi tối. Sau 1 tuần triệu chứng viêm amidan sẽ biến mất.
Chữa viêm họng
Có nhiều cách chữa viêm họng từ cây rẻ quạt, chẳng hạn như:
Viêm họng nhẹ
Dùng rẻ quạt 9g, kim ngân hoa 9g, bạc hà 6g và cam thảo 6g. Sắc các vị thuốc này mỗi ngày một thang lấy nước uống.
Chữa viêm họng nặng
Rẻ quạt 12g, cát cánh 12g, cam thảo 8g và hoàng cầm 8g. Sắc mỗi ngày một thang lấy nước uống hàng ngày.
Thời xưa 4 vị thuốc này được tán thành bột, trộn lẫn với nhau rồi dùng nước đun sôi để nguội pha uống. Bài thuốc được gọi là “Đoạt mệnh tán”, chữa viêm họng rất nặng và giành lại tính mệnh đang bị nguy cấp.
Trị viêm họng từ bên ngoài
Sử dụng 10 – 20g thân rễ rẻ quạt tươi. Rửa sạch rồi nhúng qua nước sôi, rồi giã nát cùng với một ít muối hạt. Lọc lấy nước dùng để ngậm rồi nuốt từ từ. Phần bã mang hơ nóng lên rồi dùng đắp vào cổ.
Các bài thuốc chữa viêm họng khác
Bài thuốc số 1 chữa viêm họng
Dùng lá cây rẻ quạt, cắt thành từng đốt nhỏ. Đem giã nát, thêm một chút nước ấm, khuấy đều. Đợi lắng cặn, chắt lất nước dùng để uống. Uống từ từ khoảng 1 phút sau cổ họng nóng rát sau cảm giác khó nuốt, đau do viêm họng sẽ biến mất. Áp dụng bài thuốc này vào mỗi buổi tối, sau 3 – 5 ngày triệu chứng viêm họng khỏi hẳn.
Bài thuốc số 2 chữa viêm họng
Dùng củ rẻ quạt tươi, rửa sạch sau đó nướng chín kỹ cùng muối. Cho vào hũ thủy tinh, đậy nắp bảo quản. Hàng ngày lấy một ít ra ngậm rồi nuốt nước từ từ xuống cổ họng. Nhai và nuốt bã có thể dẫn đến tình trạng niêm mạc bị phồng rộp nên chú ý không nhai. Thực hiện 3 lần/ngày.
Bài thuốc số 3 chữa viêm họng
Dùng rễ rẻ quạt đã được sao vàng, sắc với nước uống trong ngày. Mỗi ngày từ 2 – 3 lần. Sau 3 – 5 ngày tình trạng bệnh sẽ được cải thiện rõ rệt.
Bài thuốc số 4 chữa viêm họng
Rễ cây rẻ quạt rửa sạch rồi phơi khô. Sau đó dùng để nhai cùng với muối hạt sẽ giúp sát trùng họng rất tốt trong trường hợp bị viêm họng hạt và viêm amidan.
Bài thuốc số 5 chữa viêm họng
Vị thuốc: Rễ rẻ quạt khô 8g, sài đất khô 10g, hạt đậu chiều sao vàng 8g và dây cam thảo tươi 8g.
Cho tất cả các vị thuốc này vào sắc với 400ml nước. Đến khi cô cạn còn 1/4 thì chắt lấy nước thuốc. Chia nhỏ thành nhiều lần uống trong ngày.
Bài thuốc số 6 chữa viêm họng
Sử dụng khoảng 5 – 6g rễ và thân cây rẻ quạt sắc lấy nước uống hàng ngày. Để tăng hiệu quả trị bệnh của thuốc có thể thêm 1 – 2 lá mạch môn, 1 – 2 củ sâm đại hàng và 1g cam thảo.
Lưu ý khi sử dụng cây Xạ Can để chữa bệnh
Chỉ dùng từ 5 – 7g rẻ quạt tươi, bởi nếu dùng nhiều có thể gây nóng, bỏng rát trong miệng.
Khi áp dụng cách chữa tri bệnh từ cây rẻ quạt sau một thời gian bệnh không chuyển biến thì cần đến bệnh viện thăm khám và có cách điều trị phù hợp.
Trên đây là những thông tin hữu ích về cây Xạ Can. Hi vọng qua đó bạn đọc biết thêm được những tác dụng chữa trị bệnh của loài cây này và lựa chọn được cách chữa phù hợp. Cây rẻ quạt vừa làm cảnh, vừa làm thuốc nên thiết nghĩ mỗi gia đình nên trồng vài cây trong nhà.
