Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng biếng ăn ở trẻ như: bệnh lý, tâm lý…khiến trẻ tự nhiên lại ăn ít đi trong vài ngày đến vài tuần… mà không nguyên nhân vì sao? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây
Nguyên Nhân, Lý Do Trẻ Biếng Ăn
Bệnh lý
Mặc dù điều này có vẻ là lý do hiển nhiên nhất khiến trẻ không ăn, nhưng thường bị bỏ qua nhất, hoặc ít nhất không được tìm hiểu đủ sâu. Khi trẻ ở trong tình trạng đang bệnh thấy rõ như ho, sốt, tiêu chảy… rõ ràng việc ăn uống của chúng sẽ bị ảnh hưởng, nhưng đôi khi có những vấn đề phức tạp hơn, chúng ta không để ý. Hai trong số các nguyên nhân lớn nhất là trào ngược và táo bón. Cả hai vấn đề này rất phổ biến đối với trẻ có thể khiến chúng ăn kém. Chứng trào ngược thường gặp ở trẻ sơ sinh, nhưng nó cũng có thể tác động lên các trẻ lớn hơn. Nhiều bạn có con cũng phải vật lộn với chứng táo bón từ khi khoảng một tuổi. Bạn phải cẩn thận xem lượng chất xơ ăn vào của bé và khi bé bắt đầu ăn một chút, việc ăn uống của bé bị ảnh hưởng rất nhiều. Mỗi lần bé ăn không ngon, bạn phải tự hỏi, “Liệu bé có cần đi nhà vệ sinh không?” Câu trả lời thường là “Có!”
Nếu bạn đã đọc đến đây mà vẫn chưa có loại bệnh phù hợp với lý do tại sao con mình không chịu ăn, bạn nên suy nghĩ them về vấn đề dạ dày. Trẻ không phải lúc nào cũng có thể diễn tả bằng lời chúng đang cảm thấy như thế nào hay nhận ra đó là một phần của vấn đề. Chắc chắn bạn phải thảo luận vấn đề này nhiều hơn nữa với bác sĩ của mình. Ngoài ra, mọc răng, mệt mỏi, và đồ ăn không phù hợp cũng là 1 trong số nguyên nhân khiến trẻ không chịu ăn.
Mọc răng, mệt mỏi cũng là 1 trong số nguyên nhân khiến trẻ không chịu ăn
Cảm giác
Đối với nhiều người xử lý cảm giác “kén ăn” đóng vai trò lớn trong việc từ chối ăn các loại thức ăn. Một cách dễ hiểu là, nếu cái gì đó có vẻ gớm trong miệng hoặc trên tay trẻ, chúng sẽ không ăn nó. Thuật ngữ chữa trị diệu kỳ chúng tôi đặt cho nó là phòng thủ xúc giác. Các dấu hiệu cho thấy trẻ có thể từ chối thức ăn, vì chúng đang phòng thủ là: nôn, loay hoay, hoặc có vẻ sợ hãi khi nhìn thấy, ngửi, sờ, hay nếm một món ăn đặc biệt. Nếu con bạn đã từng kiểm tra y tế, từng được dùng ống cho ăn, hoặc gặp tai nạn trong hoặc xung quanh miệng / họng (thậm chí từ khi sơ sinh) thì bé có thể sợ hãi bất cứ điều gì tiến vào miệng của chúng và nhạy cảm quá mức ở khu vực này.
Mặt khác trong chuỗi cảm giác, trẻ có thể không thể phân biệt thức ăn trong miệng của mình như thế nào và sẽ tọng một lượng lớn thức ăn vào má giống như một con sóc, trẻ sẽ không thể nhai tốt. Thức ăn quá cứng hoặc quá mềm so với tuổi cũng thường bị từ chối vì trẻ không thể kiểm soát chúng tốt trong miệng.
Cảm giác đóng vai trò quan trọng trong bữa ăn của bé
Cảm giác đóng vai trò quan trọng trong việc ăn uống của trẻ
Vấn đề nhai của trẻ
Có một chút khó khăn cho cha mẹ để tìm ra điều này bởi vì bạn cần phải xem con bạn nhai và nuốt thức ăn như thế náo. Bạn có thể loại trừ điều này ra nếu con bạn còn nhỏ và đang còn ăn chế độ ăn loãng. Dấu hiệu cho thấy con bạn có thể không nhai tốt là: nghẹt thở / nôn hoặc phun sau khi ăn một thời gian mà thức ăn mới nhai được một nửa, hoặc nhả thức ăn mà hầu như không được nhai. Những đứa trẻ sẽ bắt đầu không chịu ăn bởi vì chúng không biết làm thế nào để nhai hoặc lo sợ, và sẽ bịt miệng/sặc/nhè thức ăn lần nữa. Những trẻ này thường sẽ gắn với một chế độ ăn uống hạn chế.
Thói quen
Chính xác thì thói quen nghĩa là gì? Kết cấu và thói quen ăn uống và bữa ăn rất quan trọng để trẻ em ăn uống tốt. Có một vài trẻ vẫn kiểm soát việc ăn uống tốt khi thiếu điều này, nhưng phần lớn hầu hết thói quen ăn uống của trẻ sẽ ảnh hưởng đáng kể đến dinh dưỡng cho trẻ. Đây có thể là một chủ đề nhạy cảm đối với cha mẹ, tất cả chúng ta đều có thói quen ăn uống thoải mái đã được thành lập từ nhỏ đến giờ. Chúng ta thường tiếp tục làm những gì mình cảm thấy thoải mái với trẻ, nhưng đôi khi nó không phải luôn là những gì khiến chúng ta dạy cho trẻ thói quen ăn uống tốt mà chúng ta thực sự muốn chúng có. Đôi khi bạn cũng không để ý thói quen ăn uống của mình và trẻ thường xuyên. Hãy tự hỏi, bạn có thường ăn trước TV, và/hoặc chủ yếu là để cho trẻ chọn những gì chúng muốn ăn? Nếu trẻ không được ăn uống đầy đủ hoặc không sẵn sàng để thử thức ăn, thiếu thói quen ăn uống tốt, bạn phải làm gì?… Khi có vấn đề với việc ăn uống, chúng ta bị choáng ngợp và bắt lấy một lời khuyên nào đó chỉ để khiến trẻ ăn . Đây là một cách những thói quen xấu có thể bắt đầu và sau đó đóng một vai trò trong việc ăn uống nghèo nàn, dễ thiếu chất.
Hành vi
Một thái độ không thân thiện, một hành vi đối xử quá mức của bố mẹ chỉ vì bé không chịu ăn, ăn không hết xuất cũng khiến bé có những hành vi phản kháng và hậu quả là bé càng biếng ăn hơn. Hãy luôn thân thiện và dạy trẻ ăn bằng những hình ảnh sinh động như bữa ăn cùng gia đình nhé.
Trên đây là 5 trong số những nguyên nhân mà trẻ biếng ăn mà bạn có thể xem xét. Hy vọng sau khi tìm ra nguyên nhân cha mẹ có thể có được những phương pháp giúp trẻ ăn uống tốt hơn
1. Vì sao trẻ biếng ăn?
Biếng ăn có nhiều mức độ: trẻ ăn ít hơn so với bình thường, chỉ ăn rất ít một vài loại thức ăn hoặc nặng hơn là từ chối ăn, sợ, nôn ói khi nhìn thấy thức ăn. Có những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng biếng ăn ở trẻ như:
Khẩu phần ăn thiếu cân đối hoặc ăn dặm quá sớm
Nhiều cha mẹ cho trẻ ăn bổ sung quá sớm, khẩu phần ăn thiếu cân đối như chỉ ăn thiên lệch một nhóm thực phẩm hoặc ăn không đủ 4 nhóm thực phẩm chính gồm protein, chất béo, tinh bột và khoáng chất. Việc này khiến trẻ bị thiếu vitamin nhóm B (gồm B1, B2, B6 và B12), làm chậm quá trình chuyển hóa thức ăn; thiếu kẽm và selen khiến trẻ lười ăn, hạn chế hấp thu dinh dưỡng; thiếu chất xơ khiến trẻ bị táo bón, chướng bụng, khó chịu dẫn tới chán ăn hoặc thiếu protein khiến trẻ chậm tăng cân,…
Thay đổi sinh lý hoặc mắc bệnh
Những thay đổi sinh lý của trẻ giữa các giai đoạn biết lật, biết ngồi, biết bò, biết đi, mọc răng,… đều là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn.
Trẻ mọc răng, viêm loét vùng miệng, sâu răng,… sẽ cảm thấy đau đớn, khó chịu khi ăn uống nên thường bỏ ăn.
Trẻ bị rối loạn chức năng tiêu hóa như loạn khuẩn đường ruột hoặc thiếu men tiêu hóa nên đầy bụng, khó tiêu, hấp thu thức ăn kém nên không có cảm giác muốn ăn, dẫn tới biếng ăn, chậm lớn.
Nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn
Biếng ăn ở trẻ có thể gặp khi bé dùng kháng sinh kéo dài, uống viên sắt, uống vitamin A, vitamin D quá liều
Trẻ bị nhiễm ký sinh trùng (giun, sán) hoặc viêm đường hô hấp (viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi),… thường ăn ít hoặc bỏ ăn vì không có cảm giác đói, muốn ăn.
Biếng ăn ở trẻ có thể gặp khi bé dùng kháng sinh kéo dài, uống viên sắt, uống vitamin A, vitamin D quá liều.
Thói quen cho trẻ ăn của cha mẹ
Tình trạng biếng ăn ở trẻ có thể đến từ việc món ăn không được chế biến hấp dẫn hoặc lặp lại một vài món ăn hay nguyên liệu nấu ăn với tần suất quá dày.
Phụ huynh cho trẻ ăn không có giờ giấc cố định hoặc ăn nhiều quà vặt, bánh kẹo trước bữa ăn. Việc này khiến bé không bao giờ cảm thấy đói nên trẻ sẽ ăn ít hoặc không ăn trong các bữa chính.
Cho trẻ xem ti vi, chơi điện tử,… trong khi ăn khiến bé không tập trung khi ăn, ăn lâu, gây hiện tượng ngang bụng, trẻ không muốn ăn dù chưa ăn được nhiều.
Số lượng thức ăn hoặc bữa ăn chưa hợp lý, quá ít hoặc quá nhiều.
Yếu tố tâm lý
Cha mẹ ép trẻ ăn bằng cách đánh mắng, la hét, buộc trẻ ăn hết định mức. Đôi khi lượng thức ăn cha mẹ yêu cầu là quá mức so với sức ăn của trẻ và hậu quả là trẻ sẽ ngậm thức ăn, nôn ói hoặc chống đối. Về lâu dài trẻ sẽ sợ ăn và dẫn tới chứng biếng ăn.
Trẻ có thể đột ngột biếng ăn nếu thay đổi môi trường, giờ ăn, nơi ăn, người cho ăn. Nhất là những trẻ phải xa bố mẹ, ông bà,… sẽ bị thay đổi tâm trạng, hờn dỗi và không muốn ăn.
Bố mẹ cư xử quá lạnh nhạt với trẻ nên bé không ăn để chống đối.
2. Hậu quả khi trẻ biếng ăn kéo dài
Biếng ăn sẽ khiến trẻ chậm tăng cân
Biếng ăn sẽ khiến trẻ chậm tăng cân. Trung bình trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên sẽ tăng khoảng 100 – 200g/tháng. Nếu không can thiệp kịp thời thì trẻ biếng ăn có thể bị suy dinh dưỡng từ nhẹ tới nặng. Sức đề kháng ở trẻ suy dinh dưỡng giảm, làm bé dễ mắc bệnh và khi đó trẻ càng biếng ăn hơn.
Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, kéo dài có thể ảnh hưởng xấu tới sự phát triển chiều cao sau này. Trẻ biếng ăn có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng thể còi cọc với tầm vóc thấp bé và quá trình phục hồi dinh dưỡng sẽ khó khăn, kéo dài hơn so với trẻ bị chán ăn thể nhẹ.
Biếng ăn là vấn đề phức tạp do nhiều nguyên nhân gây ra và ảnh hưởng trực tiếp tới thể trạng, sức khỏe của trẻ. Phụ huynh nên xác định và khắc phục những nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ, đồng thời phối hợp nhiều biện pháp điều trị biếng ăn dưới sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
