Công dụng và tác dụng chữa bệnh của cây Bảy lá 1 hoa dùng làm thuốc trị Rắn cắn, bổ, sốt, phù thũng (Rễ ). Chữa viêm, sưng tấy (Rễ giã với củ Nam tinh đắp).
Cây 7 lá 1 hoa còn có tên gọi khác là Độc cước liên, Tác bưu, Cúa dô (Hmômg), Co tẩu phờm (Thái), Thất diệp nhất chi hoa, Tảo hưu, Cúa dô
Giới thiệu về đặc điểm cây 7 lá 1 hoa
Lá 4-7 (thường là 6 lá) xếp thành vòng trên thân. Số lá đài, thường bằng (hoặc xấp xỉ) số lá và số cánh hoa. Số lá đài có thể thay đổi nhiều hay ít trong cùng 1 loài chứ không phải con số cố định. Cánh hoa dạng dải, xoắn ít tới nhiều, dài hơn lá đài 1,2 – 2 lần.
Nhị 8-14, số lượng nhị thường gấp 2 lần số lượng lá, số lá đài và số cánh hoa; xếp 2 vòng.
Bầu có cạnh bầu lõm sâu, 4-7 cạnh, số cạnh bầu thường bằng với số lá, số lá đài, số cánh hoa và số thùy của đầu nhụy. Phận gốc vòi nhụy – đỉnh bầu thường có màu sắc đa dạng từ màu tía, tím tới màu xanh lam.
Vietnamensis được phân biệt với các loài khác thuộc chi ở đặc điểm đặc trưng bao gồm: nhị có trung đới kéo dài hình trụ ngắn 1-1.5mm; cánh hoa dài hơn đài 1,5 – 2 lần; cạnh bầu lõm sâu, lát cắt ngang qua bầu hình sao, nhụy gần như xẻ từ gốc với phần hợp (vòi nhụy) rất ngắn, phần xẻ thành các thùy (đầu nhụy) dài; hạt có áo hạt màu đỏ.
Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc
Bảy lá một hoa là cây thích nơi có khí hậu ẩm mát, ít gió nhưng không chịu úng. Cây chưa được trồng trên quy mô lớn mà chỉ ở phạm vi các vườn cây thuốc ở một số địa phương.
Cây được nhân giống bằng hạt hoặc bằng thân rễ. Hằng năm, vào tháng 10-11, thu lấy quả chín đem gieo ngay trong vườn ươm hoặc phơi khô để đến mùa xuân năm sau mới gieo. Mỗi cây chỉ có một hoa, mỗi hoa chỉ có một ít hạt nên hệ số nhân giống bằng hạt không cao. Thân rễ bảy lá một hoa có nhiều đốt chứa mắt ngủ, có thể tách ra từng đoạn để trồng.
Thời vụ trồng chủ yếu là mùa xuân và mùa thu. Nếu thu hạt xong gieo ngay thì trồng vào cuối mùa xuân. Gieo hạt vào mùa xuân có thể trồng vào mua thu cùng năm hoặc mùa xuân năm sau.
Cây giống thu gom từ hoang dại có thể trồng quanh năm. Khi đánh cây con, cần chú ý không làm đứt rễ, tốt nhất là đánh cả bầu.
Cách trồng và chăm sóc cây 7 lá 1 hoa
Đất trồng nên chọn đất nhiều màu, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại lên thành luống để thoát nước khi cần. Bảy lá một hoa là loại cây đặc biệt ưa bóng, vì vậy phải trồng dưới tán cây khác hoặc ở vườn có mái che. Nới trồng tốt nhất là ở vùng núi, có độ cao từ 800m trở lên.
Sau khi làm đất, nên bón lót 10-15 tấn phân chuồng hoại mục cho 1ha. Trộn phân với đất rồi hót đất rãnh luống phủ lên trên. Mỗi cây chỉ có 1 thân nhỏ cao không quá 1m, vì vậy cần trồng dày, khoảng cách 30 x 30cm hoặc 30 x 35cm.
Hàng năm cần làm cỏ, xới xao, vun gốc và bón thêm các oại phân chuồng hoại mục, vi sinh, NPK hoặc tro bếp.
Bảy lá một hoa rất dễ bị thối thân rễ, nếu không thoát nước tốt, nhất là khi mưa nắng thất thường.
Mùa thu hoạch thường vào tháng 6-7. Khi thu, đào thân rễ rửa sạch, để nguyên đem phơi hoặc thái mỏng rồi phơi khô đều được. Chưa có số iệu về năng suất.
Tác dụng dược lý của cây 7 lá 1 hoa:
Glucosid α-paristyphnin chiết từ bảy lá một hoa gây một cảm giác râm ran, và có tác dụng ức chế trên huyết áp động mạch cảnh, cơ tim và cử động hô hấp. Nó gây co mạch thận, nhưng lại gây giãn mạch lách và các chi, kích thích ruột cô lập động vật thí nghiệm. Những tác dụng này không bị atropin hoặc ergotoxin làm thay đổi.
Đã nghiên cứu hoạt tính chống đột biến của cao nước bảy lá một hoa thường được dùng trong y học cổ truyền Trung Quốc làm thuốc trị ung thư, bằng cách dùng hệ thống Salmonella/tiểu thể với sự có mặt của acid picrolonic hoặc benzo (a) pyren để kiểm tra xem dược liệu này có chứa những chất chống đột biến trực tiếp hoặc gián tiếp không.
Chiết cao thô bảy lá một hoa với nước đun sôi trong 2 giờ là phương pháp thường được dùng trong y học cổ truyền Trung Quốc để bào chế thuốc sắc uống. Đã nhận xét thấy cao nước bảy lá một hoa có tác dụng chống đột biến ở mức vừa đối với sự đột biến gây ra bởi acid picrolonic. Bảy lá một hoa chứa những yếu tố chống đột biến đối với cả sự đột biến gây bởi acid picrolonic và benzo (a) pyren.
Bảy là một hoa có tác dụng kháng khuẩn đối với nhiều loài vi khuẩn gây bệnh và có hoạt tính chống ung thư đối với những khối u thực nghiệm. Đã phân lập từ thân rễ một số glucosid steroid, được coi là chịu trách nhiệm chính về hoạt tính sinh học này. Những glucosid steroid chủ yếu là glucosid của diosgenin và pennogenin, được chứng minh có tác dụng cầm máu cũng như tác dụng làm tăng lực co cơ của tim ếch cô lập.
Tính vị, công năng
Thân rễ bảy lá một hoa còn gọi là tảo hưu, có vị đắng, hơi cay, tính hơi lạnh, hơi độc, vào kinh can, có tác dụng xổ hạ, lợi tiểu, tiêu đờm, thanh nhiệt, giải độc.
Công dụng và tác dụng chữa bệnh của cây Bảy lá 1 hoa
Thân rễ bảy lá một hoa chữa sốt, sốt rét cơn, kinh giản, giải độc, nhất là khi bị rắn độc cắn, chữa mụn nhọt, viêm tuyến vú, sốt rét, ho lao, ho lâu ngày, hen suyễn
Liều dùng: ngày uống 4 -12g thân rễ dưới dạng thuốc sắc
Dùng ngoài với tác dụng sát trùng, tiêu sung, giã thân rễ đắp lên những nơi sung đau, vết rắn cắn, tràng nhạc, mụn lở, nhọt.
Thuốc dùng ngoài không kể liều lượng.
Kiêng kỵ: người hư hàn cấm dùng
Ở Trung Quốc, vị thuốc tảo hưu được chế biến từ thân rễ nhiều loại cây thuộc chi Paris mọc ở những tỉnh miền Tây Nam Trung Quốc đã được dùng chủ yếu làm thuốc chữa sốt, giải độc và chữa ho.
Ở Ấn Độ và Nê Pan, thân rễ bảy lá một hoa trị giun sán bằng cách uống bột thân rễ mỗi lần một thìa cà phê, ngày một lần, liền trong hai ngày. Để trị mụn nhọt và nhọt độc, hàng ngày bôi bột nhão chế từ thân rễ bảy lá một hoa một cách đều đặn.
Các bài thuốc sử dụng bảy lá một hoa
Chữa trẻ em kinh sài, tay chân co giật: Thân rễ bảy lá một hoa, sấy khô tán bột, uống mỗi lần 0.5 – 1g, ngày 4- 5 lần
Chữa trẻ em sốt cao co giật hoặc quai bị, lên sởi và các chứng sung viêm phát sốt: Thân rễ bảy lá một hoa (4g), thiên hoa phân (8g), bạc hà (12g). Sắc uống.
Chữa rắn độc cắn, nhọt ở vú, viêm phổi: Thân rễ bảy lá một hoa (4 – 20g). Sắc uống
Chữa hen suyễn, ung thư phổi: Thân rễ bảy lá một hoa (4 – 20g) phối hợp với các vị thuốc khác
Chữa lòi dom: Thân rễ bảy lá một hoa mài với giấm bôi rồi đẩy vào
Tác dụng của cây 7 lá 1 hoa – thất diệp nhất chi hoa
Có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ưng thư;
Tăng cường được sức đề kháng cho cơ thể, làm chống viêm kháng khuẩn và nâng cao thể lực cho cơ thể.
Tác dụng trị nọc độc do bị rắn cắn.
Thất diệp nhất chi hoa có tác dụng chữa ho, hen suyễn.
Sử dụng để điều trị bệnh sốt rét, mụn nhọt.
Tác dụng thanh nhiệt và giải độc cho cơ thể, đặc biệt rất tốt cho gan thận.
Thất diệp nhất chi hoa có tác dụng đối với những bệnh nhân mắc tiểu đường nặng trên >50 mmol / mol.
Để sử dụng cây Thất diệp nhất chi hoa mọi người có áp dụng một số phương pháp như sau:
Sử dụng củ Thất diệp nhất chi hoa để ngâm rượu;
Dùng phần củ rễ đem đi phơi khô và sắc thành bột sử dụng kèm với mật ong và tam thất bắc cho dễ uống;
Phần lá câu Thất diệp nhất chi hoa được sử dụng để pha trà đun nước uống;
Thất diệp nhất chi hoa được sử dụng chung với một vài vị thuốc khác trong Đông Y.