Công dụng tác dụng chữa bệnh của cải củ hay còn gọi là Cải củ, La bạc, Lai phục, Rau lú bú, Phiắc slổm, Lào fặc (Tày), Lày pạ (Dao) có tác dụng Thuốc giảm ho, dễ tiêu, chống nôn (Hạt sắc nước uống).
Cây cải củ là cây mọc một năm hay hai năm. Rễ củ phình to.
Hoa màu trắng hay hơi tím hồng. Quả là một giác. Mùa hoa từ tháng 4 đến tháng 7. Mùa quả từ tháng 6 đến tháng 7.
Cây này được trồng ở khắp nơi trong nước ta để lấy rễ củ ăn, lá để làm dưa, hạt làm thuốc; từ trước đến nay ta ít thu hoạch để làm thuốc.
Phân bố thu hái và chế biến
Đến mùa quả chín, hái cả cây, phơi khô, đập lấy hạt, bỏ hết vỏ và tạp chất, phơi khô. Khi dùng sao cho hơi vàng có mùi thơm.
Hạt cải củ hình trứng dẹt, dài chừng 2,5-4mm, rộng 2-3mm, mặt ngoài màu nâu đỏ hoặc xám nâu. Vỏ hạt mỏng, dòn, nhìn qua kính lúp sẽ thấy các chỗ lõm hình mạng, ở một đầu có tễ. Không mùi vị, có chất dầu hơi cay. Hạt mẫm, chắc, màu nâu đỏ là tốt.
Thành phần hoá học
Thành phần chủ yếu của hạt là chất dầu trong đó có hợp chất sunfua. Hoạt chất khác chưa rõ.
Công dụng chữa bệnh của cải củ và liều dùng
Giúp sự tiêu hoá và chữa ho (nhiều đờm quá), nôn mửa. Ngày uống 10-15g dưới dạng thuốc sắc.
Theo tài liệu cổ lai phục tử có vị cay, ngọt, tính bình vào 2 kinh tỳ và phế. Có tác dụng hạ khí, định xuyễn, tiêu tích hoá đờm. Dùng chữa ho, hen xuyễn, ngực bụng đầy trướng, khí trệ sinh đau, hạ lỵ hậu thũng. Những người khí hư không dùng được.
Đơn thuốc có la bặc tử
Bài thuốc “tam tử dưỡng thân thang” chữa người già ho lâu không khỏi: La bạc tử (sao) 10g, tô tử (sao) 10g, bạch giới tử (sao) 3g. Tất cả tán nhỏ cho vào túi vải, thêm 500ml nước, sắc còn 200ml, chia làm 3 lần uống trong ngày (theo đơn thuốc của Diệp Thiện Sĩ)
Ghi chú
Người ta còn dùng cả củ cải phơi hay sấy khô với liều 10-15g một ngày dưới dạng thuốc sắc hoặc lá cải củ phơi hay sấy khô với liều 10- 15g một ngày cũng dưới dạng thuốc sắc để làm thuốc thông tiểu tiện, chữa phù thũng
Các bài thuốc dùng cải củ- công dụng chữa bệnh của cải củ
1. Bài thuốc chữa bỏng
Chuẩn bị: Củ cải tươi
Thực hiện: Thái lát và đắp lên vùng da bị bỏng.
2. Bài thuốc chữa chứng phù nề
Cách 1: Dùng củ cải tươi ép lấy nước, sau đó thêm vào ít muối và nước. Đun sôi và uống, dùng mỗi ngày 1 lần.
Cách 2: Chuẩn bị 40 hạt củ cải, đem sắc uống hằng ngày.
3. Bài thuốc làm tiêu ung nhọt
Chuẩn bị: 1 ít la bặc tử
Chuẩn bị: Giã nát và thêm giấm vào, dùng bôi lên nhọt.
4. Món ăn chữa ho từ củ cải trắng
Chuẩn bị: Gừng tươi, mật ong và sữa mỗi thứ 250g, quả lê và củ cải trắng mỗi thứ 1kg.
Thực hiện: Gừng tươi, củ cải gọt vỏ, thải nhỏ, lê gọt vỏ và bỏ hạt. Vắt nước cốt riêng từng loại. Sau đó cho nước lê và nước củ cải vào, đun cho sôi thì giảm bớt lửa cho đến khi đặc dính. Lúc này, thêm mật ong, sữa và nước cốt gừng vào, khuấy đều và đun sôi trở lại. Khi hỗn hợp nguội, đem cho vào lọ kín và dùng dần. Mỗi lần dùng 1 thìa hòa với nước ấm, ngày uống 2 lần.
5. Bài thuốc chữa viêm phế quản mãn tính ở người già
Cách 1: Tử tô (hạt tía tô) và la bặc tử sao mỗi thứ 12g. Đem sắc uống hằng ngày.
Cách 2: Chuẩn bị củ cải 60g và bì sứa 120g, đổ nước, thêm gia vị và hầm cho nhừ. Chia thành 2 lần ăn và dùng hết trong ngày.
6. Bài thuốc trị loét miệng, nôn ói, mất tiếng và khản giọng
Chuẩn bị: Gừng tươi và củ cải tươi, liều lượng tùy ý.
Thực hiện: Đem ép lấy nước, dùng uống nhiều lần trong ngày. Có thể phối hợp với nước giá đậu xanh để tăng tác dụng.
7. Bài thuốc trị cảm sốt, ho, nhiều đờm, hen suyễn và viêm khí phế quản mãn tính
Chuẩn bị: Củ cải luộc chín 500g.
Thực hiện: Dùng ép lấy nước, thêm đường phèn, khuấy cho tan và uống, ngày dùng 1 lần.
8. Bài thuốc chữa lỵ, đau khi đại tiện
Chuẩn bị: Tỏi 1 củ và hạt cải củ 12g.
Thực hiện: Đem tỏi giã nát lấy nước, hạt cải củ nghiền nát. Dùng thuốc bột và nước tỏi cùng với nước ấm.
9. Bài thuốc chữa đại tiện ra máu do uống rượu nhiều hoặc do bệnh trĩ
Chuẩn bị: Củ cải (cả cuống và lá) 20 củ.
Thực hiện: Rửa sạch, thái lát và nấu cho chín nhừ, thêm bột gạo, ít giấm và vài lát gừng vào, đun cho sôi và để nguội, dùng ăn.
10. Bài thuốc trị đau do sỏi mật
Chuẩn bị: Củ cải tươi và mật ong.
Thực hiện: Rửa sạch củ cải, sau đó đem thái thành từng miếng dày. Cuối cùng tẩm với mật ong, đem sấy khô và dùng ăn trực tiếp.
11. Bài thuốc chữa cảm phong
Chuẩn bị: 1 thìa nước củ cải, 1 thìa tương đậu nành và 750ml nước.
Thực hiện: Trộn đều các nguyên liệu và uống thuốc khi nằm trên giường. Khi mồ hôi ra hết sẽ thấy bệnh thuyên giảm rõ rệt.
12. Bài thuốc chữa chứng nhiễm khói than bị ngất
Chuẩn bị: Lá củ cải hoặc củ cải tươi.
Thực hiện: Giã nát, vắt lấy nước và cho bệnh nhân uống.
13. Bài thuốc chữa tức ngực, khó thở, hen suyễn và ho nhiều đờm
Chuẩn bị: Bạch giới tử (hạt cải canh) 3g, tô tử, củ cải mỗi thứ 10g.
Thực hiện: Đem các vị sao vàng, tán nhỏ và bọc lại trong túi vải. Đem đun sôi với 300ml nước, còn lại 100ml. Chia thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.
14. Bài thuốc chữa viêm họng
Chuẩn bị: Một ít đường phèn và củ cải tươi 1 – 2 củ.
Thực hiện: Cạo sạch vỏ củ cải, rửa sạch và cắt thành sợi. Đem trộn với đường phèn, cho vào hũ và ngâm qua đêm. Sáng hôm sau chắt lấy nước uống. Thực hiện liên tục vài ngày sẽ thấy bệnh thuyên giảm rõ rệt.
15. Bài thuốc chữa ho nhiều đờm do viêm phế quản mãn tính
Chuẩn bị: Cam thảo sống 8g, hạnh nhân và hạt cải củ sao mỗi thứ 12g.
Thực hiện: Đem các vị sắc uống.
16. Bài thuốc chữa ho suyễn, viêm khí phế quản và suy nhược
Chuẩn bị: Cá diếc 1 con, thịt dê 100g và củ cải 60g.
Thực hiện: Dùng nấu canh, nêm nếm thêm gia vị và ăn khi nóng.
17. Bài thuốc chữa đại tiện khô, bụng trướng, đổ mồ hôi và tiêu hóa kém
Chuẩn bị: Chỉ xác 8g, thần khúc (sao xém) 16g và la bặc tử 12g.
Thực hiện: Đem sắc kỹ, đem nước sắc uống hết trong ngày.
18. Bài thuốc chữa chứng đầy bụng, khó tiêu do ăn quá nhiều bánh kẹo
Chuẩn bị: Củ cải 50g và gạo tẻ 100g.
Thực hiện: Đem củ cải thái lát và nấu với gạo thành cháo, thêm 1 ít muối và dùng ăn khi nóng.
19. Món ăn chữa giãn phế quản và hỗ trợ điều trị lao phổi
Chuẩn bị: Thịt dê 500g, củ cải trắng 1kg, rượu trắng, gừng tươi, hành và gia vị.
Thực hiện: Rửa sạch thịt dê, bóc màng và lọc gân, sau đó cắt thành miếng vừa ăn và trụng sơ qua nước sôi. Vớt ra để ráo nước, ướp thêm gừng và hành cho thơm. Đun thịt với nước sôi và 1 ít rượu trắng. Đem củ cải rửa sạch, cạo vỏ và cắt thành từng miếng nhỏ, trụng sơ qua nước sôi. Cuối cùng cho củ cải vào cùng với thịt dê, nấu cho chín mềm và nêm nếm gia vị.
20. Bài thuốc hỗ trợ điều trị đái tháo đường
Chuẩn bị: Gạo tẻ 50g và củ cải 200g.
Thực hiện: Nấu thành cháo, ăn ngày 2 lần và dùng khi còn nóng.
21. Bài thuốc trị ế cách và phản vị
Chuẩn bị: Củ cải.
Thực hiện: Đem tẩm mật, chưng, nghiền nát và ăn trực tiếp.
22. Bài thuốc trị hen suyễn ở trẻ nhỏ gây thở khò khè
Chuẩn bị: Cam thảo, tạo giáp tử, ma hoàng, hạt cải củ và đăng tâm thảo bằng lượng nhau.
Thực hiện: Đem các vị tán thành bột mịn, mỗi lần dùng 4g.
23. Bài thuốc chữa chứng nhọt sưng đau nhưng chưa vỡ
Chuẩn bị: 1 củ cải tươi.
Thực hiện: Cắt ngang và cho vào lửa, nướng chín. Cắt bỏ chỗ cháy đen, đem xát vào chỗ bị đau nhức. Khi nguội thì thay miếng khác, thực hiện như vật khoảng 3 – 4 lần sẽ thấy mụn nhọt vỡ cồi.
24. Bài thuốc trị táo bón ở người cao tuổi
Chuẩn bị: La bặc tử sao vàng 30 – 40g.
Thực hiện: Đem sắc với nước, dùng 2 – 3 lần/ ngày. Nên uống khi nước còn ấm.
25. Bài thuốc chữa ngực căng, thở gấp do hen suyễn
Chuẩn bị: Hạt bồ kết đốt tồn tính và hạt củ cải sao, mỗi vị bằng lượng nhau.
Thực hiện: Đem các vị tán thành bột mịn, luyện với mật là thành viên hoàn. Mỗi lần dùng 4g, ngày dùng 2 – 3 lần.
26. Bài thuốc trị ban sởi mọc chậm không đều
Chuẩn bị: Hạt củ cải tươi.
Thực hiện: Đem hạt nghiền nát, mỗi lần dùng 6g uống với nước cơm.
27. Bài thuốc chữa chứng ăn không tiêu, ợ chua, ngực bụng đầy và thực tích
Chuẩn bị: Thần khúc 80g, bán hạ 120g, phục linh 120g, sơn tra 240g, la bặc tử 40g, trần bì 120g, liên kiều 40g.
Thực hiện: Đem các vị tán bột, làm thành hoàn. Mỗi ngày dùng từ 20 – 30g.
Xem thêm các loại dược liệu quý Tại Đây